ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು | Fundamental Rights in Kannada

ಮೂಲಭೂತ-ಹಕ್ಕುಗಳು, Mulabhuta Hakkugalu in Kannada, fundamental rights in kannada, fundamental rights kannada, pdf, notes, essay, IC Notes

ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಪ್ರಶ್ನೆ ಉತ್ತರ Mulabhuta Hakkugalu in Kannada

ಮಾನವ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಮೂಲಭೂತವಾದ ಮತ್ತು ಮಾನವ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾದ ಕೆಲವು ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳಿವೆ. ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಮನುಷ್ಯನ ಅಸ್ತಿತ್ವವು ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ರಾಜಕೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಜನರಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರಿಗೆ ಸಮಾನತೆ, ಘನತೆ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕುಗಳೊಂದಿಗೆ ಘನತೆಯಿಂದ ಬದುಕಲು ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುವುದನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕುರಿತು ಪ್ರಬಂಧ

ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಸಮಾನತೆಯ ಹಕ್ಕು, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು, ಶೋಷಣೆ ವಿರುದ್ಧದ ಹಕ್ಕು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಕ್ಕು, ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಪರಿಹಾರದ ಹಕ್ಕು ಎಂದು 6 ವರ್ಗಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಮಾನತೆಯ ಹಕ್ಕು

ಈ ಹಕ್ಕು ಕಾನೂನಿನ ಮುಂದೆ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಇದು ಜಾತಿ, ಧರ್ಮ, ಬಣ್ಣ ಅಥವಾ ಲಿಂಗದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವುದು, ಕಾನೂನಿನ ಸಮಾನ ರಕ್ಷಣೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ ಮತ್ತು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳ ನಿರ್ಮೂಲನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕನಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಸಮಾನ ಪ್ರವೇಶವಿದೆ ಎಂದು ಅದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ವಿಧವೆಯರು ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ವಿಕಲಚೇತನರಿಗೆ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಮೀಸಲಾತಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ದಶಕಗಳಿಂದ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆ ನಿವಾರಣೆಗಾಗಿ ಈ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು

ಈ ಹಕ್ಕು ವಾಕ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ , ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಒಕ್ಕೂಟಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಘಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿ ಬೇಕಾದರೂ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಭಾರತದ ಯಾವುದೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಆಸಕ್ತಿಯ ಯಾವುದೇ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಭಾರತದ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಜೆಯು ದೇಶದ ಯಾವುದೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು, ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಹೊಂದಲು ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಈ ಹಕ್ಕು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ಹಕ್ಕುಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಜನರು ಯಾವುದೇ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಥವಾ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಒಂದೇ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಗುರಿಪಡಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ತನ್ನ ವಿರುದ್ಧ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಲ್ಲುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಈ ಹಕ್ಕು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ.

ಶೋಷಣೆ ವಿರುದ್ಧ ಹಕ್ಕು

ಈ ಹಕ್ಕು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಬಲವಂತದ ಕಾರ್ಮಿಕರ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 14 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯವಿರುವ ಗಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಹಕ್ಕುಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಶೋಷಿಸುವ ಹಕ್ಕಿಲ್ಲ.

ಆದ್ದರಿಂದ ಮಾನವ ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆ ಮತ್ತು ಭಿಕ್ಷಾಟನೆಯನ್ನು ಕಾನೂನು ಅಪರಾಧಗಳಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿರುವವರಿಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಕ್ಕುಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ನಡುವೆ ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಗುಲಾಮಗಿರಿ ಮತ್ತು ಸಂಚಾರವನ್ನು ಅಪರಾಧವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಾರ್ಮಿಕರ ವಿರುದ್ಧ ಕನಿಷ್ಠ ವೇತನ ಪಾವತಿಯನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರಾಜಿಗೆ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ.

ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು

ಈ ಹಕ್ಕುಗಳು ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಜನರು ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಯ ಧರ್ಮವನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಆಚರಿಸಲು ಮತ್ತು ಹರಡಲು ಸಮಾನ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.

ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಯಾವುದೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯವು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಾ ಧರ್ಮಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ದತ್ತಿ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮತ್ತು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಈ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸ್ವತಂತ್ರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.

ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಕ್ಕು

ಶಿಕ್ಷಣವು ಪ್ರತಿ ಮಗುವಿನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಕ್ಕು ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಹಕ್ಕು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಹಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ . ಈ ಹಕ್ಕಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಸ್ವತಂತ್ರರು. ಅಲ್ಲದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಯ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮುಕ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಅವರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಧರ್ಮದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ, ಎಲ್ಲಾ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ಪರಿಹಾರದ ಹಕ್ಕು

ಈ ಹಕ್ಕು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೂ ನೀಡಿರುವ ವಿಶೇಷ ಹಕ್ಕು. ಈ ಹಕ್ಕಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಯಾವುದೇ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ನಾಗರಿಕನಿಗೆ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ. ಈ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ವಿರುದ್ಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಯಾರಿಗಾದರೂ ಕಾವಲುಗಾರನಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರವು ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಅಥವಾ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಅನ್ಯಾಯ ಮಾಡಿದರೆ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಕಾರಣವಿಲ್ಲದೆ ಅಥವಾ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಕೃತ್ಯದಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರಿಸಿದರೆ, ಈ ಹಕ್ಕು ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಸರ್ಕಾರದ ಕ್ರಮಗಳ ವಿರುದ್ಧ ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.

ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಪ್ರಶ್ನೆ ಉತ್ತರ

• 2002 ರಲ್ಲಿ 86 ನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುವುದು ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತೊಂದು ಮೂಲ ಭೂತ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು .
• 6 ರಿಂದ 14 ವರ್ಷದ ಒಳಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳು ಉಚಿತ ಮತ್ತು ಕಡ್ಡಾಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುವುದು 21 ಎ ವಿಧಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕಾಗಿದೆ .
• 1946 ರ ಕ್ಯಾಬಿನೇಟ್ ಆಯೋಗವು ಕೂಡ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಸಮಿತಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸಬೇಕೆಂದು ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಿತು .
• ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ರಚನಾ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಬಾಯಿ ಪಟೇಲ್‌ರವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು .
• ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂರನೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ , 12 ನೇ ವಿಧಿಯಿಂದ 35 ನೇ ವಿಧಿವರೆಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ .

• ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅಮೇರಿಕಾದ ಬಿಲ್ಸ್ ಆಫ್ ರೈಟ್ಸ್ ಎಂಬ ಹಕ್ಕುಗಳಿಂದ ಎರವಲು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ .
• ಭಾರತದ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು “ ಭಾರತದ ಮ್ಯಾಗ್ನಕಾರ್ಟ್ ” ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ .
• ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು 1949 ನವಂಬರ್ 26 ರಂದು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು .
• ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು 29 ಮತ್ತು 30 ನೇ ವಿಧಿಗಳು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತವೆ .
• ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ 2002 ರಲ್ಲಿ 86 ನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಅನ್ವಯ 6 ರಿಂದ 14 ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳು ಉಚಿತ & ಕಡ್ಡಾಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಯಿತು ಇದು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಕ್ಕನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ . ಎಂದು ಸಂವಿಧಾನದ 21 ಎ ವಿಧಿ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ .
• ಭಾರತದ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ರೂಪಿತವಾಗಲು ಭಾರತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಅನೇಕ ಬಾರಿಯ ಒತ್ತಾಯದ ಫಲವಾಗಿದೆ .
• ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಪಸಮಿತಿಗೆ ಆಚಾರ ಕೃಪಲಾನಿಯವರನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಲಾಯಿತು
• . ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಪಸಮಿತಿಯು ಫೆ .27 , 1947 ರಂದು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸಭೆ ಸೇರಿತು .
• 1948 ಡಿ .10 ರಂದು ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಹೊರಡಿಸಿದ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಘೋಷಣೆಯಿಂದ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರೇರಣೆ ಉಂಟಾಯಿತು .
• ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ನ್ಯಾಯ ಸಂರಕ್ಷಿತವಾಗಿವೆ ಹಾಗೂ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತವೆ .
• ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ 7 ( 6 + 1 ) ವಿಧದ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ .
• ಮೂಲ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ 7 ವಿಧದ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳಿದ್ದವು .
• 1978 ರಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾದ 44 ನೇ ಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ತಿದ್ದುಪಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿ ಆರು ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು .
• ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಜಾತಿ , ಜನಾಂಗ , ಲಿಂಗ , ಜನ್ಮಸ್ಥಳದ ತಾರತಮ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತವೆ .
• ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾದಾಗ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಬಹುದು .
• ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ .
• ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯುವಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿವೆ .
• ಸಂವಿಧಾನ ಒದಗಿಸಿರುವ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವ
  • 1 ) ಸಮಾನತೆಯ ಹಕ್ಕು
  • 2 ) ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು
  • 3 ) ಶೋಷಣೆ ವಿರುದ್ಧದ ಹಕ್ಕು
  • 4 ) ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕು
  • 5 ) ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಾಗೂ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಕ್ಕು
  • 6 ) ಸಂವಿಧಾನ ಪರಿಹಾರಾತ್ಮಕ ಹಕ್ಕು
  • 7 ) ಶಿಕ್ಷಣದ ಹಕ್ಕು

• ಸಂವಿಧಾನದ 32 ನೇ ವಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸಿರುವ ರಿಟ್‌ಗಳೆಂದರೆ
  • 1 ) ಹೇಬಿಯಸ್ ಕಾರ್ಪಸ್ ( ಬಂಧ ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ಷಿಕರಣ ) – 24 ಗಂಟೆಯೊಳಗಡೆ ಬಂಧಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಹಾಜರು ಪಡಿಸುವುದು .
  • 2 ) ಮ್ಯಾಂಡಮಸ್ ( ಪರಮಾದೇಶ ) – ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲು ಆದೇಶಿಸುವುದು .
  • 3 ) ಸರ್ಷಿಯೊರರಿ – ಕೆಳನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳನ್ನು ಮೇಲಿನ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುವುದು .
  • 4 ) ಕೊ – ವಾರೆಂಟ್ – ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರೆ ಅಂತವರ ವಿರುದ್ಧ ಹಾಕುವ ರಿಟ್ .
  • 5 ) ಪ್ರೊಹಿಬಿಷನ್ – ಕೆಳಗಿನ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ನೀಡಿದ ತೀರ್ಪನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹೊರಡಿಸುವ ರಿಟ್

• ಸಮಾನತೆಯ ಹಕ್ಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸಂವಿಧಾನದ 14 , 15 , 16 , 17 ಮತ್ತು 18 ನೇ ವಿಧಿಗಳು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ .
• ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸಂವಿಧಾನದ 19 , 20 , 21,22 ನೇ ವಿಧಿ ಗಳು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ .
• ಸಂವಿಧಾನದ 17 ನೇ ವಿಧಿಯು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತಾ ನಿಷೇಧದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ .
• ಶೋಷಣೆ ವಿರುದ್ಧ ಹಕ್ಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸಂವಿಧಾನದ 23 , 24 ನೇ ವಿಧಿ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ .
• 24 ನೇ ವಿಧಿಯು 14 ವರ್ಷದ ಒಳಗಿನ ಮಕ್ಕಳು ಗಣಿ ಮತ್ತು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುತ್ತದೆ ಈ ವಿಧಿಯು ಬಾಲಕಾರ್ಮಿಕ ನಿಷೇಧದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ .
• ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸಂವಿಧಾನದ 25 , 26 , 27 , 28 ನೇ ವಿಧಿ ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ .
• ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಾಗೂ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಕ್ಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸಂವಿಧಾನದ 29 , 30 ನೇ ವಿಧಿ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ .
• ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದ ಸಂವಿಧಾನದ 31 ನೇ ವಿಧಿಯನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿ , ಆಸ್ತಿ ಕಾನೂನಿನ ಹಕ್ಕಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ .
• ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ 32 ನೇ ವಿಧಿಯನ್ನು ಡಾ.ಬಿ.ಆರ್.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್‌ರವರು ಸಂವಿಧಾನದ ‘ ಆತ್ಮ ಮತ್ತು ಹೃದಯ ‘ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ .
• ಸಂವಿಧಾನದ 32 ನೇ ವಿಧಿಯು ಸಂವಿಧಾನ ಪರಿಹಾರ ಹಕ್ಕನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ .
• ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಧಕ್ಕೆ ಉಂಟಾದಾಗ ರಿಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಬಹುದು .
• ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಧಕ್ಕೆ ಉಂಟಾದಾಗ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ 226 ನೇ ವಿಧಿ ಅನ್ವಯ ರಿಟ್ ಮೂಲಕ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು .
• ಸಂವಿಧಾನ ಪರಿಹಾರ ಹಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸಿರುವ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮೂಲತಃ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನಿಂದ ಎರವಲು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ .

FAQ

ಇತರೆ ವಿಷಯಗಳು

• ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಗಳು
• Karnataka GK Questions in Kannada-05
• ಜನರಲ್ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು 2022-06